Een dipje, de blues of toch een depressie?

In het donker ‘s ochtends de deur uit en thuiskomen wanneer het weer donker is, iedereen kent het gevoel wanneer je bijna geen zonlicht op je gezicht voelt. Je haar wordt donkerder, je huid lichter en je krijgt wallen onder je ogen. Om jezelf uit bed te krijgen ‘s ochtends is de grootste uitdaging van de dag, oftewel al deze tekenen geven aan dat de winter is begonnen en al je energie met de zomerzon is meegegaan. Zon en licht hebben invloed op hoe jij je voelt. Zo voelen we ons in de zomer energieker en is het voor weinig mensen veel moeite om zo de deur uit te stappen. In de winter is dit echter het tegenovergestelde en hebben jaarlijks ongeveer 500.000 mensen last van een winter-blues of depressie, oftewel SAD (Seasonal Affective Disorder).

Natuurlijk heeft iedereen wel eens last van een dipje, wat kan worden omschreven als een winterdipje of de winterblues. Alleen kunnen de klachten van het dipje wel elk jaar terugkomen of verergeren. Het verschil tussen een winterdipje/winterblues en een winterdepressie zijn de stemmingsstoornissen die elk jaar daarvan blijven terugkeren, dit is het kenmerkend voor een winterdepressie.

Vooral voor werkend Nederland heeft dit invloed op de werkprestatie en het concentratievermogen. 1 op de 3 Nederlanders heeft last van een winterdip of een winterdepressie en voelen zich lusteloos, futloos, vermoeid en hongerig. Werknemers komen minder in actie tot handelen, door een verminderd energielevel of onthouden minder. Het klinkt vaak onschuldig echter zijn de gevolgen van een winterdepressie groot en hebben invloed op je weerstand wat betrekking heeft op het ziekteverzuim van bedrijven.

Zoals de naam al aangeeft is een winterdepressie seizoensgebonden, al hoeft het niet alleen in de winter voor te komen maar dit kan beginnen in het najaar of door sluimeren tot het begin van het voorjaar. De oorzaken kunnen per persoon verschillen, zo wordt er aangegeven dat het te maken heeft met meer neerslag, het besef dat de zomer voorbij is, kou en/of minder licht uren.

Wat zijn de symptomen?

De verandering van licht heeft invloed op je dag en nachtritme, wat uitwerkt in een omslag van je gevoel. Een winterdepressie beheerst je leven, waarbij je nergens zin in hebt, je bed niet uit kan komen, je voortdurend moe bent, je wilt slapen en het enorm veel energie kost om gezellig te doen.

Wat een voornaamste kenmerk is van een winterdepressie is dat je meer wilt eten (vooral calorierijk) met als gevolg gewichtstoename. Een van de gevolgen is minder behoefte aan lichamelijk contact of sociaal contact.

Heb je moeite met concentreren en ben je snel geïrriteerd? Dit heeft ook invloed op je werkprestaties. Een winterdepressie heeft invloed op het werkplezier en je werkstress. Dan denk je kan je je echt zo ellendig voelen door te weinig daglicht? Ja dus! Alleen de vraag is hoe kom je er vanaf?

Hoe ga je de winterdepressie te lijf?

Veel mensen gaan er vanuit dat wanneer het donker is er geen zonlicht meer door je huid wordt opgenomen, echter klopt dit niet meer helemaal. ’s Ochtends wanneer het nog donker is en de zon op komt zit er vooral veel ‘blauw licht’ in de lucht. Blauw licht remt de aanmaak van het slaaphormoon melatonine en zorgt er voor dat je overdag minder vermoeid bent, waardoor je een betere prestatie op werkt levert. Combineer dit in de ochtend met buitensporten of je fiets naar het werk te pakken in plaats van de auto. Beweging gaat een depressie tegen en het is ook meteen goed voor de lijn.

Wanneer je googled zal je al snel vinden dat lichttherapie de oplossing zal zijn en je weer snel fluitend naar je werk kunt gaan. Jammer genoeg werkt het niet voor iedereen zo simpel en moet een winterdepressie worden behandeld als een “reguliere depressie”. De negatieve gedachten gang van mensen met een winterdepressie en een reguliere depressie liggen dicht tegen elkaar aan blijkt uit onderzoek.

Lichttherapie is voor veel mensen de uitkomst, dit heeft te maken dat je tijdens de winterperiode een tekort hebt aan licht. Specifieke fotoreceptoren in je ogen hebben invloed op het energielevel, je stemming en je slaap en waak cycli. De receptor reageert voornamelijk op blauw licht, wat een verminderde werking heeft in de herfst en winter. Tijdens de lichttherapie wordt gebruik gemaakt van een lamp om dit specifieke licht na te bootsen. Eveneens heeft het effect op het slaaphormoon melatonine, deze wordt geremd door de hoeveel licht van de therapie lamp waardoor je uit geruster, effectiever en geconcentreerder de dag door komt.

In de wandelgangen of bij het koffieautomaat wordt al snel gezegd dat iemand last heeft van een winterdipje of een winterdepressie. Echter is het vaak dat wanneer iemand echt last heeft van een winterdepressie de angst groot is om te vertellen dat het mentaal niet zo goed gaat, door onbegrip of je bang bent dat iemand je niet zult begrijpen. Vraag aan je collega hoe hij/zij zich deze winter voelt onder genot van een lekker kopje koffie!

Zomerdepressie? Zomer wattus?!

Ja en zoals veel mensen niet weten bestaat er ook het tegenovergestelde van een winterdepressie, namelijk een zomerdepressie. Let ook op want een zomerdepressie is vaak een goede voorspeller voor het optreden van een winterdepressie. Een zomerdepressie geeft een gevoel van eenzaamheid, problemen met het felle zonlicht, moeite met je zelfbeeld en sociale druk.

Een depressie gaat nooit vanzelf voorbij, in tegengestelde richting namelijk, het verergert vaak jaar op jaar. Aandacht besteden aan hoe je je voelt is belangrijk en doorbreek het taboe!

Alle tips op een rijtje..

1. Boek een tripje naar de zon, dat is nooit een verkeerd advies. Zon uren zijn effectief in de winter, ze helpen je weer fris en fruitig terug te komen op je werk ook al is dat midden in de winter.

2. Neem de fiets naar werk in de plaats van de auto, de blauwe straling in de ochtend lucht zullen je beter laten presteren op werk.

3. Probeer van de bank af te komen, een doel te krijgen in de winter waardoor je iets blijft ondernemen in de donkere avonduren, zoals een sociale activiteit of een hobby, helpt je beter slapen en je stemming te verbeteren.

4. Verminder je stress, een helpende factor hiervoor is yoga of meditatie.

5. Lichttherapie kan de oplossing zijn voor je neerwaartse gevoelens, je huisarts kan je hier meer informatie of een verwijzing voor geven.

6. Gesprekstherapie is net zo effectief als lichttherapie, praat er met elkaar over en doorbreek het taboe onder genot van een kopje koffie of warme chocolademelk met slagroom!

Over de auteur

Tessa Smits

Tessa heeft gezondheidwetenschappen gestudeerd aan de Universiteit van Twente en is freelance content writer voor FitAdvisor.

6 tips om de winterdip, blues of depressie te lijf te gaan!